50 jaar Wereldbeker: een wereldreis naar Argentinië

In een tv-studio in Buenos Aires keek Aad Tilro (foto) verdwaasd om zich heen. Presentator Ihpo Macero – de Argentijnse Willem Duys – en zijn gasten spraken een taal die de directeur van een Nederlands bouwbedrijf niet machtig was. Voor het eerst ervoer hij de hitte van studiolampen. De vermoeidheid van de lange reis maakte hem licht in het hoofd. Naast hem zag zijn zakenpartner Jan van Leeuwen ook wat bleekjes. Op diens voorhoofd parelden zweetdruppels.

Hand In Hand Kameraden
Ineens draaiden de talkshowhost, de cameramensen en een Engelse tolk zich naar hen om. Wat er zo speciaal was aan hun club Feyenoord, de tegenstander van het Argentijnse Estudiantes de la Plata in de strijd om de Intercontinental Cup, de Wereldbeker voor clubteams, zo luidde de vraag. Ze zochten een tijdje naar Engelse woorden, struikelden erover bij het uitspreken ervan, tot Tilro ‘Hand In Hand Kameraden’ inzette. Van Leeuwen haakte meteen in en zong uit volle borst mee. Nog voordat ze halverwege regel twee waren scandeerden de Argentijnen in de studio: Es- tu-dian-tes, Estu-dian-tes.

De twee aannemers zongen stug door, helemaal tot aan ‘Leve Feyenoord Eén’. De vier aanwezige Nederlandse dagbladjournalisten lachten. Door een deel van het publiek werd geklapt. Presentator Macero richtte zich daarna tot Jen Vlietstra, verslaggever van Het Vrije Volk. Toevallig kreeg juist deze oud-keeper van Feyenoord de vraag hoe goed de huidige doelman Eddy Treijtel eigenlijk was. Vlietstra’s antwoord zou een belangrijke rol spelen vóór én tijdens de heenwedstrijd tussen Estudiantes en Feyenoord een paar dagen later.

Vijf miljoen kijkers
Dat ze te gast zouden zijn in een Argentijnse talkshow met vijf miljoen kijkers hadden Tilro en zijn compagnon een dag eerder bij het vertrek vanaf Schiphol niet kunnen bevroeden. De midden-dertigers reisden wel vaker met Feyenoord mee naar Europese uitwedstrijden. In het voorgaande, glorieuze Europacupseizoen waren de zakenpartners in Reykjavik, Berlijn, Warschau en tweemaal Milaan geweest. Ze kenden de directeur van de reisorganisatie. Die had hen kortgeleden getipt dat er op de lijnvlucht naar Buenos Aires zes plaatsen beschikbaar waren voor supporters, nu de poging van KLM en De Telegraaf een chartervliegtuig vol te krijgen niet was gelukt.

De achtdaagse reis was prijzig, maar Tilro en Van Leeuwen hadden geen seconde getwijfeld. Feyenoord kon de eerste club buiten Zuid-Amerika en Zuid-Europa worden die de Wereldbeker won. Daar moesten ze bij zijn. Lang leek het erop dat Feyenoord niet naar Argentinië zou afreizen. Het bestuur had weinig trek in het tweeluik. ‘Zeker niet na wat er de afgelopen tijd allemaal is gebeurd,’ zei manager Guus Brox.

Veldslagen
De laatste drie jaar was de strijd tussen de winnaars van de Copa Libertadores en de Europacup uitgelopen op complete veldslagen. In 1967 werden bij de beslissingswedstrijd tussen Celtic en Racing Club uit Buenos Aires zes spelers uit het veld gestuurd. Het verliezende Celtic moest door gewapende politieagenten naar de kleedkamer worden geleid. Een jaar later kregen in de mini-Falklandoorlog tussen Estudiantes en Manchester United drie spelers de rode kaart. De Engelse verzorger kwam verband en hechtdraad tekort.

Het intimidatievoetbal van Estudiantes – slaan, schoppen, spugen, sarren – loonde. In 1969 toonde Estudiantes zich een slecht verliezer. Na een 3-0 nederlaag tegen AC Milan liep het in Argentinië volledig uit de hand. Gianni Rivera werd in de rug getrapt door doelman Alberto Poletti. De geboren Argentijn Néstor Combin werd bespuugd en geschopt door Eduardo Manera, Ramón Aguirre Suarez sloeg hem een gebroken neus. Het beeld van de toegetakelde Combin ging de hele wereld over.

Juntaleider en president Juan Carlos Onganía zette de drie Estudiantes-spelers dertig dagen gevangen, schorste doelman Poletti voor het leven, de twee anderen voor vijf jaar. Ze hadden Argentinië te schande gemaakt, juist nu het land het WK van 1978 mocht organiseren. Niet alleen Estudiantes’ inktzwarte reputatie deed het Feyenoord-bestuur huiveren. Het waren ook de kosten van de trip (minimaal 100.000 gulden), de premies per speler (15.000 bij bekerwinst, 10.000 bij verlies), en de vermoeiende trip kon ten koste gaan van de competitie en het Europacupseizoen. Feyenoord speelde een week na de thuiswedstrijd tegen Estudiantes alweer tegen de Roemeense kampioen UT Arad.

Lege limonadeflessen
De spelers en trainer Ernst Happel haalden het bestuur over. Hoe vaak kon een club nou de Wereldbeker winnen? En bang voor het bikkelharde Estudiantes? ‘Als het uit de hand loopt, hebben wij ook jongens die hun mannetje staan,’ zei Coen Moulijn. Happel kende ook geen angst. Als speler van Rapid Wien was hij na een spijkerharde wedstrijd in de provincie opgewacht door het thuispubliek. Hij weigerde de bescherming van politieagenten. Happel pakte in elke hand een lege limonadefles en liep recht op de schuimbekkende supporters af. Niemand stak een vinger naar hem uit. Toen hij daarna de bus instapte zei hij tegen de andere spelers: ‘Rustig volkje hier.’

De selectie vermoedde ook dat Estudiantes zich in ieder geval thuis gedeisd zou houden met FIFA-officials en de Argentijnse president op de tribune. Nieuwe uitwassen werden niet getolereerd. En een overmacht aan militairen en politieagenten zou het publiek in toom houden. ‘Voor mijn part schieten ze er twintig dood, wat kan mij dat nou schelen,’ zei Happel. Oud-marinier Tilro was ook niet bang aangelegd. Toch stapte hij op vliegveld Ezeizo ietwat gespannen uit de Boeing 707 van de Braziliaanse luchtvaartmaatschappij Varig na een reis van bijna negentien uur, met tussenstops in Parijs en Rio de Janeiro. Hij had nog een tijdje zitten praten met Willem van Hanegem. Voornamelijk over voetbal, maar met zijn verleden als bouwvakker had De Kromme ook interesse in het bedrijf van Tilro en Van Leeuwen.

Magische bubbel
Ove Kindvall was minder gelukkig met zijn gesprekspartner. De sympathieke Korsuize, eigenaar van een stukadoorsbedrijf uit Goes, was een absolute voetballeek. Afkomstig uit een arm Zeeuws gezin was hij na de lagere school meteen gaan werken. Tijd of geld voor sport ontbrak. Nu, op zijn 45ste, had Korsuize wat meer financiële armslag. Hij wilde na de Europese tour ook dit Zuid-Amerikaanse avontuur niet missen. De prijs was hem wel tegengevallen. Aanvankelijk zou de reis 1.300 gulden kostten, uiteindelijk had hij het drievoudige betaald, de helft van een modaal jaarsalaris. Korsuize wilde niet afhaken, als de dood dat daardoor de magische bubbel waarin Feyenoord zich bevond zou knappen.

Lees de volledige reportage over de reis naar Argentinië in het nieuwe Feyenoord Magazine. Ook elke editie van het clubmagazine ontvangen? Sluit je dan aan bij Het Legioen via www.hetlegioen.nl.